به گزارش قدس آنلاین، بحث بین موافقان و مخالفان پروژه مهم کمربند جنوبی مشهد تا جایی بالا گرفته که حالا افراد با متهم کردن یکدیگر به مواضع سیاسی و حزبی، اصل مطالبه را به حاشیه رانده‌اند.
مرور تمام اظهار نظرها پیرامون این پروژه پرحاشیه شهری، بیش از هر چیز ضرورت گفت‌وگوی متقابل و کارشناسی حول این موضوع را نمایان می‌کند.
به همین منظور میزگردی با عنوان «کمربند جنوبی مشهد، آری یا خیر» برگزار شد که جلیل یاوری کارشناس شهرسازی و دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد، اکبر دیسفانی استاد دانشگاه و عضو کارگروه شهرسازی شورای شهر مشهد، سعید شعرباف تبریزی استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل شهری و صدیقه اکبری فعال محیط زیست و عضو هیات مدیره انجمن دیده‌بان آب، هوا و زمین در آن شرکت کردند.
هفت دلیل عمده مخالفت فعالان محیط زیست با اجرای کمربند جنوبی مشهد
عضو هیات مدیره انجمن دیده بان آب، هوا و زمین در ابتدای این جلسه عنوان کرد: ما فعالان محیط زیست با کاربری ایجاد بزرگراه در ارتفاعات جنوب مشهد مخالف هستیم به این علت که این منطقه به لحاظ شرایط طبیعی و ویژگی‌های اکولوژی خاصی دارد که در صورت تبدیل به بزرگراه از بین می‌رود.
صدیقه اکبری ادامه داد: بادهای شبانه‌ای که از این ارتفاعات به سمت شهر داریم هوای آلوده را جابجا و به نوعی تصفیه می‌کند و الان بخشی از بادهای غالب جنوب و جنوب غرب مشهد از این منطقه می‌وزد و باعث ایجاد یک کوریدور هوایی و مانع ایجاد جزیره‌های گرمایی داخل شهر می‌شود.
وی ایجاد بار ترافیکی در ارتفاعات جنوب را یکی دیگر از دلایل مخالفت فعالان محیط زیست با کمربند جنوبی عنوان کرد و افزود: از طرفی بر اساس موقعیت اکولوژیک و نیز اختلاف شیبی که این منطقه با شهر دارد، تخریب ارتفاعات برای احداث این کمربند یکی از مشکلاتی که ایجاد می‌کند ایجاد و تثبیت آلودگی هوا در شهر است.
این فعال محیط زیست اظهار کرد: ارتفاعات جنوب مرکز تغذیه دشت آبخوان مشهد است و یک سری از منابع آبی دشت مشهد از طریق ارتفاعات جنوب تغذیه می‌شود بنابراین با ایجاد مسیرهایی مانند بلوار نماز و کمربند جنوبی در این منطقه شده باعث هدایت سیلاب از کوه به سمت این بلوار می‌شود همه به این خاطر است که مسیرهای رواناب این ارتفاعات را به وسیله ایجاد راه‌ها قطع کرده‌ایم.
اکبری مجموع این اتفاقات را در اکوسیستم طبیعی ارتفاعات جنوب تاثیرگذار خواند و ادامه داد: چشمه‌های زیادی در این منطقه وجود دارد که بر اثر جاده کشی، انفجارها و تخریب‌هایی که برای احداث کمربند جنوبی رخ داد آنها را خشک و بلا استفاده کرد و آن چند تایی هم که خشک نشده برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود در حالی که این پتانسیل گردشگری خوب و مفرحی برای مردم مشهد داشت.
وی گفت: موضوع دیگری که باعث مخالفت فعالان محیط زیست با این پروژه شده وجود یکی از گسل‌های اصلی و فعال شهر مشهد در منطقه ارتفاعات جنوب است که طبق نظر کارشناسی این منطقه باید حداقل بارگذاری در حد تاسیسات شهری داشته باشد اما متاسفانه می‌بینیم که در اطراف این کمربند از قبل کاربری مسکونی و حتی بلند مرتبه سازی مصوب شده است.
درهای بسته استانداری بر روی فعالان محیط زیست
این فعال محیط زیست در پاسخ به این سوال که منظور از تهیه پیوست‌های زیست محیطی برای پروژه های عمرانی چیست، بیان کرد: هر اقدام توسعه‌ای یک سری عواقبی دارد که برخی ناگزیر هستند اما وقتی می‌گوییم یک طرح عمرانی باید پیوست زیست محیطی داشته باشد یعنی اگر قبل از هر طرح مطالعات زیست محیطی انجام شود تمام تاثیرات مخربی که آن پروژه می‌تواند در آن منطقه داشته باشد، شناسایی و پیش بینی می‌شود و گروه برنامه ریز و طراح می‌توانند طوری آن پروژه را طراحی کنند که حداقل آسیب را به محیط زیست داشته باشد، این موضوعی است که ما پشت درهای بسته استانداری هم بر آن تاکید کردیم و حتی پیشنهادهایی هم در این خصوص ارائه داده‌ایم.
منافع نهفته در احداث کمربند جنوبی کوه‌ها را شکافت
اکبری تصریح کرد: در مورد کمربند جنوبی کارشناسان محیط زیست و اساتید دانشگاه معتقدند طراحی و اجرای کمربند می‌توانست از قسمت بالاتر و در مسیری دیگر از آن منطقه اجرا شود که تا این حد به محیط زیست آسیب نزند و در عین حال کمربند هم بخاطر مسایل ترافیکی ایجاد شود؛ اما به نظر می‌رسد انتخاب مسیر فعلی با این همه اثرات مخرب بر پیکره محیط زیست، که حتی در بعضی قسمت‌ها کوه را از وسط تخریب کرده منافعی را برای بعضی افراد ایجاد می‌کند.
شیب زیاد بلوار هاشمیه یکی از دلایل سقوط جرثقیل و مرگ سه شهروند مشهدی
وی بیان کرد: در طرح جامع اول مشهد، ساخت و ساز در شیب‌های بالای ۱۵ درصد ممنوع اعلام شده بود اما در طرح‌های بعد متاسفانه به این موضوع توجه نشد و باعث پیشروی‌های نادرست مشهد به سمت ارتفاعات جنوب شد و الان ما شاهدیم در شیب‌های بالای ۴۵ درصد حتی ساخت و ساز می‌شود، هیچ ضابطه قانونی در حال حاضر در ارتفاعات جنوبی مشهد حاکم نیست و کمربند جنوبی مشهد هم یکی از نتایج زیان‌بار این عدم توجه به پیشروی شهر در شیب بالای ۱۵ درصد در طرح‌های شهری است. موضوعی که گاه منجر به حوادث تلخی هم می‌شود، به عنوان مثال سال قبل حادثه سقوط جرثقیل در هاشمیه را داشتیم که منجر به مرگ چهار نفر از شهروندان شد، یکی از دلایلی که برای این موضوع ذکر شد همین شیب زیاد منطقه بود.
رانت اطلاعاتی کمربند جنوبی برای دستگاه‌های دخیل در این پروژه
عضو هیات مدیره انجمن دیده بان آب، هوا و زمین یکی از مشکلات پیرامون موضوع کمربند جنوبی مشهد را رانت‌های اطلاعاتی عنوان کرد و توضیح داد: مصوبات، طرح‌ها و برنامه‌های شهری در یک فضای بسته تهیه، تصویب و اجرا می‌شود و زمانی فعالان محیط زیست و مردم متوجه می‌شوند که صدای انفجارها و تخریب در دل طبیعت و کوه‌ها به گوش می‌رسد؛ اگر فعالان محیط زیست محکوم به این هستند که دیر اقدام کرده‌اند در واقع محصول این موضوع است که مشارکتی بین دی‌نفعان و تصویب پروژه‌های شهر وجود ندارد.
اکبری بر شفاف سازی اسناد و مصوبات مربوط به پروژه کمربند جنوبی تاکید کرد و گفت: گفته می‌شود کمربند جنوبی مصوبه در کمسییون ماده ۵ یا شورای ترافیک همتا دارد و مسوولان محیط زیست وقت هم ذیل آن را امضا کرده‌اند، لازم است با در دسترس قرار دادن این اسناد شفاف سازی شود تا همه در جریان قرار بگیرند نه اینکه به عنوان اسناد محرمانه از آن یاد شود چرا که با این کار اگرچه راه رانت و سو استفاده را برای مردم عادی بسته‌اند اما دستگاه‌های دخیل در این پروژه مانند شهرداری، استانداری و راه و شهرسازی خودشان از این رانت اطلاعاتی استفاده می‌کنند.
تخریب یک پتانسیل خوب گردشگری برای ایجاد مسیر دسترسی به یک تفرجگاه دورتر
وی با بیان اینکه یکی از توجیهات احداث این کمربند هدایت خودروهایی است که قصد دارند به طرقبه و شاندیز بروند، گفت: ما می‌دانیم اکثر سفرهای شهروندان مشهدی به طرقبه و شاندیز برای تفریح و تفرج است، اما اشکالی که من به این منطق وارد می‌کنم این است که ما یک پتانسیل خیلی خوب و زیبای گردشگری و تفرج در کنار مشهد را تخریب کنیم تا مسیر دسترسی برای یک تفرجگاه دورتر در شهرستان طرقبه شاندیز را فراهم کنیم! چرا از این فرصت گردشگری و تفرجگاهی خوب در مشهد تا این حد غافل شدیم؟ چرا به جای تخریب روستاهای واقع در ارتفاعات جنوب آنها را توسعه ندادیم و به مسائلی مانند بوم‌گردی در این نقاط بی توجه بودیم؟
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: تصمیم گیری درباره توسعه شهرها الان در جهان به صورت محلی است یعنی کشور انگلستان که خودش مبدع طرح‌های جامع شهری است حالا تصمیمات شهری را به صورت محلی و در شوراهای محلی انجام می‌دهد اما اینجا برای شوراهای اجتماعی محلات کارکردهای این چنینی تعریف نکرده‌ایم، در نگاه توسعه شهری ما، سازمان‌های مردم نهاد و فعالان محیط زیست را به چشم مزاحم و مانع توسعه نگاه می‌کنند در حالی که ما حرف از گردشگری، توسعه پایدار و اشتغال برای مردم روستاهای مجاور کمربند می‌زنیم که هم‌راستا با توسعه است. این موضوع حتی می‌تواند درآمد خیلی بیشتری نصیب شهرداری مشهد کند.
انتقاد از نقش منفعلانه دستگاه‌های نظارتی بر پروژه‌های شهری
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه طرحی در این شهر وجود ندارد که اجرا شده باشد و مشکل محیط زیستی نداشته باشد، افزود: سوال من این است چرا مسوولان مربوطه ورود نمی‌کنند؟ چرا منتظر می‌شوند مردم چیزی بگویند؟ اداره کل راه و شهرسازی و منابع طبیعی چکار می‌کنند؟ سیاست در پروژه های عمرانی این شهر این‌گونه است که چراغ خاموش اقدامات را انجام می‌دهند، نهادهای نظارتی هم یا نمی‌دانند یا به هر دلیل ورود نمی‌کنند تا صدای مردم و فعالان اجتماعی در بیاید.
لزوم تغییر نگاه‌ها به پروژه کمربند جنوبی
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد با بیان اینکه باید از نگاه تک بعدی به مسائل پرهیز شود، خاطرنشان کرد: به ویژه در بحث‌های شهرسازی واقعا با نگاه تک بعدی نمی‌توان تفسیر و تحلیل درستی ارائه داد، من معتقدم نگاه‌ها باید به بحث کمربند جنوبی تغییر کند.
جلیل یاوری افزود: من این بحث که گفته می‌شود مطالعات اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی پروژه کمربند انجام نشده را قبول ندارم چرا که همه این مطالبی که عنوان شد در مطالعات دیده شده، شاید خیلی گسترده به این موضوع پرداخته نشده باشد، اما کاملا نادیده گرفته نشده است.
وی با بیان اینکه در ایجاد یک مسیر و راه چند بعد از جمله اجتماعی و فرهنگی خیلی مهم است و حتما به آنها پرداخته شده، گفت: سازمان محیط زیست در مراجع تصمیم ساز مانند کمیسیون ماده ۵ و شورای عالی شهرسازی دارای نماینده است و اثر گذار در تصمیمات هستند، از طرفی کمربند جنوبی پشتوانه طرح جامع را دارد و شما می‌دانید طرح جامع سیاستگذاری یک شهر است و مگر می‌شود که دستگاه‌هایی مانند محیط زیست در آن دخیل نباشد؟ وی افزود: اگر یک سری مسایل رعایت نمی‌شود و بعد برای فعالان محیط زیست محل اشکال و نقد است علتش شاید این است که نماینده محیط زیست در این جلسات وظیفه نمایندگی خود را در جلسات درست انجام نداده و نتوانسته تاثیر گذاری لازم را داشته باشد یا حتی خودش تحت تاثیر شرایط ان جلسات قرار گرفته و یک سری موافقت‌هایی را انجام داده است.
تصمیم گیری مسوولان غیر متخصص؛ عامل اصلی چالش‌های شهرسازی
این کارشناس شهرسازی تصریح کرد: همه ما در همین محیط زیستی که شما فعالان محیط زیست زندگی می‌کنید، زندگی و در همین هوا تنفس می‌کنیم بنابراین دلسوزی و تعهدی که نسبت به این بحث‌ها داریم کمتر از فعالان محیط زیست نیست، اما یک جاهایی مشکل اینجاست که شخص غیر متخصص در امور شهرسازی تصمیم‌گیر می‌شود و به دنبال این موضوع چنین مشکلاتی پیش می‌آید چرا که به مانند یک شهرساز، نگاه جامعی به مسائل ندارد.
یاوری دوره‌های مدیریت کوتاه مدت چهار ساله را یکی دیگر از عوامل آسیب ساز شهرسازی مشهد دانست و گفت: مدیران ما باید پاسخگو باشند نه اینکه هر کس چهار سالش تمام شود می‌رود و باز یک فرد جدید با یک سری تصمیمات و احتمالا اشتباهات تازه!
وی در مورد لزوم شفاف سازی مصوبات و اسناد پروژه کمربند جنوبی خاطرنشان کرد: در صورت انتشار این مصوبات یک سری اتفاقات خاص می‌افتد و زمینه برای سوء استفاده بعضی اشخاص فراهم می‌شود، بنابراین حالت محرمانه دارند اما به این شکل هم نیست که دسترسی به آنها برای فردی که کار پژوهشی انجام می‌دهد و صلاحیت داشته باشد، غیر ممکن باشد.
انتقاد از نگرانی نابرابر فعالان محیط زیست در نقاط مختلف مشهد
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: این حساسیت فعالان محیط زیست روی کمربند جنوبی شائبه‌ای را ممکن است ایجاد کند و آن اینکه شاید فعالان محیط زیست در این سوی شهر منافعی دارند که نگران به خطر افتادن آن هستند؛ چرا در موضوع کنار گذر شمالی این اتفاق رخ نداد؟ آن هم بزرگراهی که ۷۲ کیلومتر بود در حالی که کمربند جنوبی فقط ۲۷ کیلومتر است و اینقدر حاشیه برای آن ایجاد شده، مگر مردم اطراف کنار گذرگاه شمالی منافع زیست محیطی‌شان به لحاظ زیست محیطی به خطر نیفتاد؟ بزرگراه مشهد_ چناران از بین روستاهای زیاد و اراضی کشاورزی عبور می‌کند اما هیچ صدایی از فعالان محیط زیست شنیده نشد شاید تمام این سر و صداهای پیرامون کمربند جنوبی به این خاطر باشد که مسوولان در آن سمت شهر زندگی می‌کنند و حالا با احداث این کمربند سلامتی شان تهدید می‌شود؛ بنابراین اگر نگاه زیست محیطی می‌خواهیم به این ماجرا داشته باشیم باید در همه جا یکسان و عادلانه باشد.
غفلت از اثرات منفی اقدامات عمرانی چند شرکت خاص بر محیط زیست در اطراف کمربند جنوبی
یاوری با بیان اینکه کمربند جنوبی بر مبنای طرح جامع شهر مشهد است، تصریح کرد: اقداماتی که چند شرکت خاص در ارتفاعات جنوبی با استفاده از رانت و حمایت‌هایی که در یک مقطع زمانی دریافت کردند، باعث شده امروز به یک کار توسعه ای مانند کمربند هم لطمه بزند.
وی متذکر شد: توجه صرف به اثرات مخرب احداث کمربند جنوبی صحیح نیست و نباید از اقداماتی که سال‌ها قبل از طریق چند شرکت معدود در ارتفاعات جنوبی اتفاق افتاد و اثرات بدی که به طبیعت آن منطقه وارد کرد غافل شد؛ نگرانی ما از این جهت است که این کنارگذر دسترسی‌ها و رشد ویژه‌ای به اقدامات و ساخت و سازهای از قبل برنامه ریزی شده ارتفاعات جنوبی می‌دهد.
به روز نبودن طرح‌های شهرسازی مشهد؛ ریشه مشکلات این شهر
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد در بیان ریشه مشکلات پروژه‌های شهری ابراز کرد: اگر طرح‌های تفصیلی و جامع ما به روز باشد جلوی خیلی از این اقدامات گرفته می‌شود، طرح جامع اول ما مربوط به سال ۱۳۵۰ است و الان شرایط ما طوری نیست بعد از ۴۹ سال به آن طرح اکتفا کنیم و همان ملاک عمل‌مان باشد؛ مشکلی که من به عنوان یک شهرساز در ارتفاعات جنوب می‌بینم و برایم نگران کننده است اتفاقاتی است که از سال‌ها قبل از احداث کمربند جنوبی به تدریج در این منطقه رخ داد، مسائلی مثل بلند مرتبه سازی‌هایی که اتفاق افتاد یا مجوزهایی که بدون توجیه منطقی در این زمینه صادر شد آسیب زیادی دارد که تقریبا همه از آن غافل شدیم اما پشت کمربند جنوبی یک توجیه ترافیکی وجود دارد و قرار است بار ترافیکی درون شهر را کاهش دهد.
یاوری با اشاره به افزایش روز افزون خودرو در شهر مشهد، افزود: اگر این کمربند جنوبی هم نباشد همان تعداد خودرو در قسمت‌های دیگر شهر تردد می‌کنند و آلودگی هوا اتفاق می افتد، به نظر می‌رسد فعالان محیط زیست فقط نگران یک قسمت از شهر هستند در حالی که اگر این بزرگراه احداث نشود شهروندانی که می‌خواهند خود را به طرقبه شاندیز برسانند مجبورند مثل الان تردد خود را از داخل شهر و مثلا بلوار وکیل اباد انجام دهند و آلودگی در داخل شهر منتشر شود پس این نگاه دغدغه مندانه باید در مورد کل شهر وجود داشته باشد.
وی در ادامه گفت: نباید یک سری موارد نادیده گرفته شود، شهرداری مشهد در بحث کمربند سبز، ۲۹ هزار هکتار فضای سبز ایجاد کرده که خدمات به ارتفاعات می‌دهد که ۱۹هزار هکتار آن در جنوب و ۱۰ هزار هکتار در شمال است، این هزینه گزافی که شهرداری پرداخت می‌کند در راستای بحث های زیست محیطی است.
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد با تاکید بر این مطلب که اصراری بر اجرای این کمربند نداریم، یادآور شد: در عین حال از آنچه که ضرورت شهر است نمی‌توان چشم پوشید؛ این همه هزینه در کنار مشکلات و خسارت‌های وارد شده به طبیعت چیزی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن رد شد.
یاوری خاطرنشان کرد: این طرح از سال ۹۱ به بنیاد مسکن سپرده شده و در سال ۹۶ که پروژه ۸۲ رشد کرده بود متوقف شد، فعالان محیط زیست باید آن زمان وارد عمل می‌شدند نه الان که میلیاردها تومان هزینه برای این طرح شده است باید زمان اولین انفجارها ممانعت به عمل می‌آمد.
وی در مورد تبدیل این بزرگراه به تفرجگاه هم گفت: آیا فکر می‌کنید آسیب حضور گردشگران به طبیعت کمتر از ایجاد بزرگراه است؟ کمربند جنوبی می‌تواند یک مسیر دسترسی راحت برای افراد مسن و میانسال فراهم کند، نباید یک نگاه تک بعدی به طبیعت داشت، همه گروه‌های سنی حق دارند از طبیعت استفاده کنند پس باید در سن بالا هم امکان رفتن به ارتفاعات وجود داشته باشد و زیرساخت‌ها فراهم شود، در توسعه پایدار هم استفاده از طبیعت برای انسان یک موضوع مورد تایید است.
معطل ماندن پروژه کمربند جنوبی با منافع مردم در تضاد است
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد، کمربند جنوبی را مشکلی دانست که در شهر ایجاد شده اما بر این مطلب هم تاکید کرد که معطل شدن این پروژه خوب نیست و با منافع مردم در تضاد است.
یاوری ادامه داد: اگه قرار است پیوست زیست محیطی برای این طرح تهیه شود، خیلی زود انجام و تعیین تکلیف شود مانند طرح های تفضیلی نشود که بعد از ۱۲ سال هنوز معطل مانده است.
یاوری با تاکید بر اینکه نداشتن طرح تفصیلی از مهمترین مشکلات شهر مشهد است، افزود: نقد کردن موضوعات خوب است، اما اصرار ما باید بر وجود طرح جامع و تفصیلی باشد در غیر این صورت شاهد توسعه سلیقه‌ای و نه کارشناسی و درست مشهد خواهیم بود.
وی با بیان اینکه کمربند شمالی مشهد هم با هزینه زیاد برای حل مشکلات ترافیکی احداث شد اما در عمل مشکلی را حل نکرد و الان هم کسی پاسخگو نیست، افزود: ممکن است کمربند جنوبی هم مشکلات را زیاد یا حل کند ما نه مدافع هستیم نه مخالف و نقدهایی هم وارد است، شاید در بحث شهرسازی عیب‌ها دیده شده باشد اما چون دسترسی به اطلاعات نداریم نمی‌توانیم قضاوت کنیم.
دبیر کمیته صیانت از حریم شهر مشهد بر نقش موثر رسانه‌ها در این آگاه سازی و شکل دهی به مطالبات درست در جامعه تاکید کرد و برخورد منصفانه و دلسوزانه در مسائلی مانند کمربند جنوبی را از ضروریاتی دانست که باید مورد توجه فعالان رسانه‌ای قرار گیرد.
ما کار کردن روی شیب‌ها را بلد نیستیم
عضو کارگروه شهرسازی شورای شهر مشهد هم در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه کار کردن در شیب‌ها یک استانداردها و بایدها و نبایدهایی دارد، اظهار کرد: تجربه‌ای که ما در اراضی زکریا داریم کار کردن در شیب‌ها آسیبی که به محیط زیست و طبیعت زده خیلی بیشتر از منافعی است که به وجود آورده است؛ واقعیت این است که ما یاد نداریم روی شیب‌ها کار کنیم و تنها اقدام‌مان این است که ارتفاعات را مسطح می‌کنیم و بعد کاری که در زمین معمولی انجام می‌دهیم در اینجا هم انجام می‌دهیم در حالی که شرایط کاملا متفاوت است.
مشهد؛ شهری با جذابیت‌های روزافزون برای سفر و اقامت
اکبر دیسفانی با بیان تاریخچه‌ای از شکل‌گیری شهر مشهد، عنوان کرد: وقتی سابقه تکوین شهر مشهد را مرور می‌کنیم، متوجه می‌شویم این شهر به خاطر مرقد مطهر امام رضا(ع) و موقعیتی که در جهان تشیع دارد و نیز جایگاه تمدنی خود، دارای یک سری ویژگی‌های جذاب روز افزون است که همین باعث می‌شود افراد زیادی به این شهر سفر کنند یا تصمیم به اقامت در اینجا بگیرند.
وی متذکر شد: این جذابیت روز افزون در کنار پیشرفت تکنولوژی، ایجاد زیر ساخت‌ها و نابسامانی‌هایی که در مدیریت شهری اتفاق افتاده، باعث شده در دوره ۲۵ ساله اخیر نرخ افزایش مساحت این شهر دو برابر رشد جمعیت شود.
ایجاد سکونتگاه و مسیرهای تردد؛ دو ماموریت بدیهی مشهد است
این استاد دانشگاه در رشته شهرسازی متذکر شد: ما نباید فراموش کنیم شهر مشهد تعهدی دارد و باید خدماتی را به زائر و مجاور ارائه کند پس نگاه مدرنیستی به این شهر با چنین ویژگی‌هایی آسیب زاست، اما تمام طرح‌هایی که تا الان برای توسعه این شهر ارائه شده با دیدگاه مدرنیزم بوده است.
دیسفانی با بیان اینکه تعهدی که مشهد در قبال زائران و مجاوران دارد و باید به انجام برساند ملزوماتی دارد، افزود: ایجاد زیرساخت‌های سکونتگاهی و احداث دسترسی‌هایی مانند راه و اتوبان از بدیهیات این امر مهم است.
وی تاکید کرد: مشهد باید بتواند توان سکونتگاهی خود را افزایش دهد، افراد نیاز به محل سکونت دارند اما طرح‌های توسعه شهری ما مردم را به پیرامون رانده به طوری که در حال حاضر بیش از یک سوم حدود ۴۰ درصد جمعیت ای شهر در حاشیه زندگی می‌کنند چون طرح توسعه شهری سکونتگاهی برایشان در نظر نگرفته است که این خود مصداق نابرابری و بی عدالتی و زمینه ساز آسیب‌های زیادی است که اصلا قابل قبول نیست.
عضو کارگروه شهرسازی شورای شهر مشهد گفت: من به دغدغه‌های زیست محیطی پیرامون کمربند جنوبی احترام می‌گذارم اما از یک افق بالاتری که به عنوان یک شهر ساز به موضوعاتی مانند کمربند جنوبی نگاه می‌کنم پاسخ این معضلات را در این سوال جستجو می‌کنم که چرا تدوین طرح‌های توسعه مشهد اینقدر طول کشیده است؟ چرا زمانی هم که اجرایی شده کامل نیست و همه شهر را در بر نمی‌گیرد؟ چرا بعد گذشت ۱۲ سال هنوز مشاور دفاعی از طرح تفصیلی این شهر ندارد و ایراداتی که به طرح وارد می‌کنیم را می‌پذیرد اما می‌گوید به من گفته‌اند، چه کسی گفته معلوم نیست!
دیسفانی با اذعان به این مطلب که تخریب‌هایی که در پروژه کمربند جنوبی انجام شده را الان کاری نمی‌شود کرد و بحث بر سر کاری که تا حدی انجام شده باید با نگاه واقعی و منطقی باشد، ادامه داد: من نکات زیست محیطی در مورد این پروژه را کاملا قبول دارم، مداخلات زیادی در طبیعت انجام شده اما در این مرحله باید به دنبال راهکار برای وضعیت پیش آمده باشیم.
کارکردهای مثبت کمربند جنوبی برای مشهد
وی افزود: ما پیرامون شهر حتما نیاز به دسترسی و راه داریم و اتفاقا اگر بخواهیم تبعات زیست محیطی را کمتر کنیم لازم است که مسیری در پیرامون شهر برای تردد خودورها باز کنیم، از طرفی کمربند جنوبی اگر رینگ اطراف شهر را تکمیل کند می‌تواند جلوی گسترش شهر در حاشیه را محدود کند و این به نفع شهر است.
این استاد شهرسازی ادامه داد: اگر به جمعیت ۲۰ سال بعد این شهر فکر کنیم متوجه می‌شویم احداث چنین کمربندی در ضلع جنوبی شهر به بحث پدافند غیر عامل شهر هم کمک می‌کند.
دیسفانی خاطرنشان کرد: ایجاد این دسترسی برای مشهد ضروری است بنابراین حالا که این پروژه تا حدودی اجرا شده باید نگاهمان برای بعد از این و جامع‌تر باشد و اگر می‌گوییم نیاز به اصلاح دارد باید راهکار داشته باشیم؛ در حال حاضر لازم است اثرات زیست محیطی احداث این کمربند بررسی شود.
وی گفت: باید مطالعه‌ای صورت گیرد و مشخص شود آیا می‌توانند اثرات مخرب زیست محیطی این کمربند را کنترل کنند یا خیر؟
تاکید بر پرهیز از بحث‌ها و تریبون‌های یکطرفه درباره کمربند جنوبی
یک پژوهشگر مسائل شهری هم در این میزگرد اظهار کرد: در بحث کمربند جنوبی مشهد، به شدت نیازمند گفت‌وگو هستیم و باید از تریبون‌های یک طرفه خودداری کنیم، موافقان و مخالفان باید نظرشان را بگویند و رسانه مکلف به انتشار هر دو نظر است.
سعید شعرباف تبریزی با بیان اینکه ما با بسته‌ای به نام بسته سیاست‌های ارتقاعات جنوبی مواجه هستیم، تاکید کرد: نگاه یک طرفه و یک جانبه به موضوع کمربند غلط است، مسائل محیط زیستی فقط یکی از حداقل ده مساله موضوع پروژه کمربند جنوبی است و جدا بحث کردن درباره کنارگذر کمربند جنوبی از سیاست و پروژه ارتفاعات جنوبی درست و واقعی نیست.
وی ادامه داد: اتفاقا برای موضوعات ترافیکی بارها مشاهد کردیم پروژه‌های ترافیکی مانند خط سه بی آر تی(در خیابان توحید مشهد) برای کاهش زمان ترافیکی طراحی می‌شود اما آسیب‌های اقتصادی زیادی را وارد می‌کند تا حدی که اصل طرح دچار اشکال شده است، در بحث کمربند جنوبی هم در کنار پروژه ارتفاعات و ایجاد دسترسی‌های جدید به طرقبه شاندیز، مسائل دشت مایان، بحث تملک‌های نهادهای نظامی هم وجود دارد که به شدت طرح را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پروژه کمربند جنوبی اقتصادی و تحقق پذیر نیست
این استاد دانشگاه به تحقق کمربند جنوبی را به عنوان یک پروژه اقتصادی رد کرد و گفت: ادعای ما این است که این پروژه اقتصادی و تحقق پذیر نیست و در دو دهه آینده مدیریت شهری را در گردابی شبیه بافت پیرامون حرم مطهر خواهد انداخت.
شعرباف درباره هزینه احداث کمربند جنوبی اظهار کرد: محاسبه‌ای که شهرداری برای هزینه و تملک‌های برای بخش جنوب غربی کمربند جنوبی(در سه قطعه اول تا تقاطع طالقانی) بر مبنای قیمت پایه سال ۹۸ کرده بود، حدود ۶۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است.
وی بلای عظیم این پروژه را تملک‌ها دانست و ادامه داد: طبق محاسباتی که من انجام داده‌ام، در مورد تملک‌های ۱۵ کیلومتر قطاع‌های چهار، پنج و شش و باقیمانده تملک سه قطاع اول، باید حداقل دو هزار میلیارد تومان دیگر هزینه شود، مشروط بر اینکه که نهادهای نظامی که در آنجا حضور دارند راضی بشوند اراضی را بفروشند و اصلا اگر به لحاظ پدافند غیرعامل چنین موضوعی ممکن باشد.
این پژوهشگر مسائل شهری افزود: با این مدل مدیریت، تملک‌ها و وضع مالی شهر اساسا خود را درگرداب می‌اندازیم بخاطر ۲۰۰ میلیارد تومانی که گفته می‌شود تا حالا برای این پروژه هزینه شده است، در گردابی با حداقل ۱۰ برابر ضرر مالی گرفتار می‌شویم.
شعرباف با بیان اینکه تحقق پذیری اقتصادی پروژه کمربند جنوبی زیر سوال است، اظهار کرد: حتی از زاویه نگاه ترافیکی هم این کمربند نمی‌تواند توجیه درستی داشته باشد چرا که پیش فرض‌های ترافیکی از آن زمان تا کنون دچار تغییر شده است.
اصرار شک بر انگیز بر اجرای کمربند جنوبی
وی با بیان اینکه کمربند جنوبی مصوبه ماده ۵ ندارد، گفت: حتی مشاور طرح تفصیلی مشهد هم قبول دارد این پروژه به لحاظ مبانی و اصول شهرسازی مورد قبول نیست اما می‌گوید به ما ابلاغ شده کمربند باید باشد!
شعرباف با بیان اینکه ساز و کار ستاد تدبیر استانداری، یک ساز و کار مشورتی بوده است، گفت: ستاد تدبیر به لحاظ قانونی چه جایگاهی دارد که در مورد ادامه کار کمربند یا ایجاد پارکینگ تصمیم گیری کند؟ سازو کاری که برای موضوعات مشورتی شکل گرفت الان مستقیم دستور توقف یا آغاز بکار پروژه را می‌دهد.
نیروهای پیشران کمربند جنوبی چه کسانی هستند؟
وی به بررسی پروژه کمربند جنوبی از زاویه نگاه اقتصادی سیاسی پرداخت و عنوان کرد: وقتی اراضی زکریای ۲ که متعلق به آستان قدس است در حاشیه انتهایی و در کنار این کمربند، مجوز بلند مرتبه سازی از قبل دارد، مشخص است که به مسیر دسترسی این کمربند توجه داشته، وقتی آبادگران و مجتمع‌های مسکونی دستگاه‌های دولتی مانند استانداری، وزارت امور خارجه در فاصله کمی از کمربند جنوبی به وجود آمده‌اند، طبیعی است که به دسترسی و راه نیاز دارند؛ اینها آن نیروهای پیش‌رانی هستند که کمربند را کشیده‌اند.
کمربند جنوبی بستر ساخت باغ ویلاهای غیرمجاز در حریم مشهد
این پژوهشگر مسائل شهری بیان کرد: فشارهایی که برای راه اندازی این کمربند از سوی ذی‌نفعان وارد می‌شود اراضی حریم شامل دشت مایان، خلج، حصار گلستان را هم در بر می‌گیرد و شما ۲۰ سال دیگه می‌بینید بخاطر فشار اقتصادی هزاران باغ و ویلا در این مناطق خواهیم داشت که احتمالا ابتدا از شهرک‌های دولتی آغاز می‌شود و تجربه منطقه شاهنامه در اینجا هم بازتکرار می‌شود.
شعرباف افزود: در حریم بزرگراه اراضی سپاه پاسدارن، ارتش، راه و شهرسازی، آستان قدس رضوی وجود دارد که طبق طرح تفصیلی باید ۳۴ هکتار از این اراضی باید در سه قطاع اول تملک شود.
کمربند جنوبی؛ یک بازی باخت باخت شهری است
وی کمربند جنوبی را(فارغ از بحث‌های زیست محیطی) یک بازی باخت - باخت برای همه توصیف و اضافه کرد: در مورد این پروژه هفت مطالعه وجود دارد که تمام این مطالعات(به جز مطالعات صرفا ترافیکی) به این جمع‌بندی رسیده‌اند که اینجا باید یک منطقه گردشگری بسیار کم بار باشد.
این استاد دانشگاه گفت: با یک پروژه ملی سروکار داریم و به نظر من بزرگ‌ترین سرمایه غیر قابل برگشت مشهد یعنی سرمایه طبیعی را متأثر می‌کند، بنابراین باید بحث بر سر این کمربند را از فضای سیاسی خارج کنیم، اعتقاد داریم نگاه فعلی یک نگاه تک بعدی صرفا ترافیکی است و اما یک نگاه از بالا ابلاغ می‌کند این کمربند باید بماند و اجرا شود، چرا وقتی هنوز مشاور مطالعات زیست محیطی کمربند را به انجام نرسانده، اینقدر اصرار برای اجرا وجود دارد؟
ساخت پارکینگ در کمربند جنوبی؛ ادامه کار کمربند است
شعرباف اضافه کرد: گفته می‌شود الان می‌خواهند پارکینگ و مسیر دسترسی برای مردم درست کنند در حالی که اینطور نیست، در واقع با اجرای پارکینگ، پوسته خارجی کمربند جنوبی را می‌گذارند و کمربند را تکمیل می‌کنند اگر راست می‌گویند و این اقدامات در راستای تکمیل کمربند نیست، یک کاربری مثل پارک برای کوهنوردان در وسط کمربند ایجاد کنند.
پیشرفت واقعی کمربند جنوبی ۸۲ درصد نیست
وی در پاسخ به این سوال که الان چه باید کرد؟ گفت: اعتقاد دارم این طرح تمام نشده و من در مورد ادعای پیشرفت ۸۲ درصدی این پروژه نکته دارم، تا جایی که من اطلاع دارم این پیشرفت مربوط به قطاع یک تا سه است، اساسا یک پروژه ۲۷ کیلومتری که در قطاع چهار، پنج و شش هنوز چیزی روی زمین وجود ندارد و حتی هنوز تملک‌های این سه قطاع تکمیل نشده و برای تکمیل تملک‌های یک تا سه مشاور اعلام کرده ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر هزینه لازم است پس این عدد ۸۲ درصد درست نیست.
شعرباف تصریح کرد: ادامه این پروژه و مبلغی که قرار است از بیت المال برای ادامه این کار هزینه شود قطعا بیشتر از بازطراحی پروژه است، پس باید از هزینه‌های بعدی که معلوم نیست به اهداف ترافیکی تعریف شده برای این کمربند برسد یا نه ممانعت شود و با میانگین مطالعاتی به سراغ بازنگری طرح برویم. این پژوهشگر مسائل شهری اظهار کرد: حتی در دوره مدیریت شهری قبلی من از پروژه بازدید کردم و دیدم خیلی جاها که آسفالت کرده‌اند تا بگویند پروژه پیشرفت کرده، خیلی جاها زیر آسفالت بالا زده بود.
آنچه در این میزگرد موافقان و مخالفان کمربند جنوبی بر آن تاکید داشتند، پرهیز از بحث‌های یکطرفه، سیاسی کردن موضوع و نقد غیر منصفانه بود؛ حالا فارغ از نگاه‌های یک سویه سیاسی، به نظر می‌رسد مدیریت شهری در دوره‌های گذشته هم باید پاسخگوی اشکالات وارد بر کمربند باشد و مدیریت شهری فعلی نیز به دور از تعصب، با شجاعت و انصاف و دیدی کارشناسی، نقد منتقدان و راهکارهای پیشنهادی را بشنود و بهترین تصمیم را اتخاذ کند.
منبع: فارس
انتهای پیام /
نظر شما